همه آن‌چه که باید راجع به شیوه‌ی نوین بسته‌بندی غذا در صنایع بدانید
وقتی که یک بسته غذای آماده را از فروشگاه‌ها می‌خرید، آیا تا به حال به بسته‌بندی غذا فکر کرده‌اید؟ آیا می‌دانید چگونه محصولات برخی برندها بدون استفاده از مواد نگهدارنده و بدون نیاز به نگهداری در یخچال، بیش از دو سال سالم باقی می مانند؟
بسته‌بندی غذا نقش حیاتی در حفظ و تضمین کیفیت غذای داخل‌شان دارند و هر شرکت تولید مواد غذایی که به فکر عرضه‌ی اغذیه با بالاترین کیفیت باشد باید از جدیدترین تکنولوژی‌های موجود در دنیا که کیفیت، عطر، طعم و رنگ غذا را حفظ می‌کند، استفاده کند تا رضایت مشتری‌ها را جلب کند.
با افزایش قیمت مواد غذایی سالم، چالش‌هایی برای بسته‌بندی غذا با روش‌های بهتر و جدیدتر به وجود آمد. بسته‌بندی‌ای که بتواند طعم و کیفیت غذای آماده شده را حفظ کند و از خراب شدن آن هم جلوگیری کند، و در عین حال حمل و نقل این غذاها را نیز تسهیل کند. پس از چالش‌های فراوان در این زمینه، امروزه بسته‌بندی غیرقابل نفوذ آر.پی (Retort Pouch) در صنایع غذایی یکی از روش‌های بسته‌بندی محبوب برای غذاهای آماده است که نوعی بسته بندی انعطاف پذیر چند لایه ای است که عمدتا از مواد پلیمری ساخته شده و می‌تواند فرایندهای حرارتی نظیر استریلیزاسیون را تحمل نماید.
ماندگاری غذا در این بسته‌بندی‌ها بسته به نوع ماده غذایی، بیشتر از قوطی‌ها و یا حداقل برابر آن‌ها است، ضمن آن‌که بافت و ارزش غذایی محتوی این بسته‌ها نسبت به قوطی‌ها بهتر حفظ شده و مشابه محصولات منجمد می‌باشد و همچنین نیازی به سردخانه گذاری نیست و هنگام مصرف برخلاف قوطی‌ها نیازی به جوشاندن ندارند.
این نوع بسته‌بندی در سال ۱۹۷۸ توسط ارتش ایالات متحده آمریکا برای بسته‌بندی غذاهای آماده برای پرسنلی که دسترسی به مواد غذایی ندارند، ابداع شده و پس از آن این کیسه‌ها توسط صنعت مواد غذایی تجاری در سطح جهان از جمله صنایع غذایی باکیفیت ایران پذیرفته شده‌‌است.
بسته‌بندی پلیمری چندلایه‌ی غیرقابل نفوذ
دو عامل باعث فساد در مواد غذایی هستند. این دو عامل عبارتند از:
- اکسیژن موجود در هوا که باعث اکسیداسیون و تغییر شیمیایی مواد غذایی می‌شود.
- میکروارگانیسم‌ها و باکتری‌های موجود در ماده غذایی که به طور طبیعی در هر غذایی یافت می شوند و با رشد آن‌ها مواد سمی درغذا ایجاد شده که باعث مسمومیت می‌شود.
اگر غذا را از این دو عامل دور نگهداریم ، غذا چندین سال می‌تواند سالم باقی بماند ولی معمولاً پس از ۲ تا ۳ سال به دلیل واکنش داخلی بین مواد تشکیل‌دهنده‌ی ماده غذایی، طعم و رنگ غذا احتمالاً تغییر کرده و به صورت نامطلوب درمی‌آید با اینکه هنوز فاسد نشده و سالم است.
شرکت کامچین بسته‌بندی جدید پلیمری چندلایه‌ی غیرقابل نفوذ را برای مواد غذایی خود در نظر گرفته که همان طور که اشاره شد امروزه در صنایع غذایی سراسر جهان مورد استفاده قرار گرفته‌است.
در فرآیند بسته‌بندی این محصولات دو مرحله باید انجام شود:
- ابتدا غذا به صورت داغ در ظروف بسته بندی پر می‌شود که در نتیجه بخار موجود باعث بیرون راندن هوا از داخل ظرف شده و بلافاصله عمل دربندی انجام می شود که این عمل موجب جلوگیری از تخریب ماده‌ی غذایی به وسیله‌ی اکسیژن و رطوبت موجود در محیط می‌شود.
- در مرحله‌ی بعد، بسته‌ها در دستگاه‌های مخصوصی به نام اتوکلاو، تحت فشار و حرارت بالا در یک زمان مشخص استرلیزه می‌شوند تا باکتری‌ها و میکروارگانیسم‌های داخل مواد غذایی در اثرحرارت از بین بروند و طول عمر مفید ماده‌ی غذایی افزایش بیابد.
انواع مواد مورد استفاده در بسته‌بندی غذا
نوع ماده‌ای که برای بسته‌بندی مورد استفاده قرار می‌گیرد، بسته به نوع ماهیت ماده‌ی غذایی تغییر می‌کند. برای مواد غذایی خشک یا مرطوب مواد مناسب با هر یک از آن‌ها استفاده می‌شود، تا بتواند عمر مفید مواد غذایی آماده‌ی مصرف را افزایش دهد. برخی از موادی که در این پروسه استفاده می‌شوند عبارتند از:
- فویل آلومینیوم
- پلی اتیلن اکسترود شده
- پلی اتیلن با چگالی کم (LDPE)
- سلوفون
امروزه این مواد بسته‌بندی جایگزین قلع (که ماده‌ای سمی است) یا قوطی‌های متداول و رایج شده‌اند که این جایگزینی فرآیندی سخت بوده است. انواع مختلف بسته‌بندی مواد غذایی با لایه‌‌های متشکل از این مواد، به صورت جداگانه یا در ترکیبات خاص، با توجه به نیاز محصولات غذایی آماده می‌شوند.
معیارهای مواد مورد استفاده در بسته‌بندی غذا
به معیارهای اصلی برای یک ماده‌ی مناسب بسته‌بندی به روش R.P یا Retort Pouch در ادامه اشاره شده است:
- اکسیژن و رطوبت را از خود عبور ندهد یا اینکه نفوذپذیری بسیار کمی نسبت به اکسیژن و رطوبت داشته باشد تا بتواند از اکسیداسیون و واکنش‌های شیمیایی و فساد میکروبی مواد غذایی جلوگیری کند.
- طعم ماده‌ی غذایی را حفظ کند و نگذارد عطر و طعمش از بین برود.
- ماده‌ی انتخابی و مورد استفاده‌ی ما باید خنثی باشد و با هیچ یک از مواد تشکیل‌دهنده‌ی غذا وارد واکنش شیمیایی نشود.
- وزن کمی داشته باشد و انعطاف پذیر باشد تا به راحتی بتوان مواد غذایی را در ابعاد بزرگ حمل و نقل کرد.
ساختار بسته‌بندی غذای غیرقابل نفوذ چگونه است؟
این کیسه‌های بسته‌بندی مواد غذایی از ساختاری چند لایه و از ورقه‌های پلاستیکی و فلزی ساخته می‌شوند. این ساختار منحصر به فرد سبب می‌شود کیسه‌ها انعطاف پذیری خود را حفظ کنند و در برابر حرارت نیز مقاوم باشند. غذاها در این کیسه‌ها مهر و موم و سپس استریل می‌شوند. این کیسه‌ها از چهار بخش اصلی تشکیل شده‌اند:
- یک لایه‌ی بیرونی ساخته شده از پلی‌استر که بسته‌بندی را مقاوم می‌کند و قابلیت چاپ روی آن وجود دارد.
- لایه‌ی دوم از فویل آلومینیومی ساخته شده که مقاومت بسته‌بندی در برابر اکسیژن و رطوبت را افزایش می‌دهد.
- لایه‌ی سوم از نایلون ساخته شده که مقاومت بسته‌بندی را در برابر سایش افزایش می‌دهد.
- لایه‌ی چهارم از پلی‌پروپیلن ساخته شده که ماده‌ای بی‌خطر است زیرا هیچ گونه مواد شیمیایی آزاد نمی‌کند و مقاوم در برابر حرارت است.
در نتیجه می‌توان اطمینان حاصل کرد که این محصولات غذایی بدون نیاز به مواد نگهدارنده برای مدت طولانی کاملاً تازه و سالم و باکیفیت می مانند.
یک دیدگاه