غذای آماده گزینهای مناسب برای روزهای پر مشغله شما
غذای آماده چیست؟
غذای آماده، غذایی است که به گونهای تهیه میشود که بدون هیچ نوع پخت و پز اضافی، میتواند به مصرف برسد. غذای آماده را میتوان در یخچال یا قفسههای آشپزخانه نگهداری کرد و با کمی حرارت دادن، برای مصرف آماده کرد. برخی غذاهای آماده که به شکل کنسرو درآمدهاند دارای دستورالعمل خاصی برای گرم کردن هستند تا اطمینان حاصل شود که هیچ گونه آلودگی یا احتمال تشکیل باکتری در غذای مورد نظر وجود ندارد.
- غذاهای آمادهای هم چون نان و یا دونات در دمای اتاق سرو میشوند و یا این که به صورت یخ زده درمیآیند. اگر این محصولات را به شکل یخ زده درآورید، باید پیش از خوردن آنها را تحت حرارت، کمی گرم کنید. نگرانیای که درمورد این نوع از مواد غذایی وجود دارد، وجود باکتری درون آنها است. البته این نوع از غذای آماده در هنگام پخت به دمایی رسیده که باکتریها از بین بروند، ولی با حرارت دادن دوباره، میتوانید اطمینان حاصل کنید که آنها از بین رفتهاند. هنگام خوردن یا تماس یافتن با این محصولات نیز بهتر است موارد بهداشتی را رعایت کنید.
- گوشت و فرآوردههای حیوانی که برای خوردن آماده میشوند، عموما نیاز به پخت و پز اضافی ندارند و با خیال راحت به مصرف میرسند. برای مثال یکی از فرآوردههای حیوانی آماده که در هر یخچالی یافت میشود، پنیر است. این محصول نیاز به هیچ گونه پخت و پز و یا حرارت دادنی ندارد. اگر خودتان در خانه گوشت قرمز یا گوشت سفید را میپزید و به صورت آماده در یخچال نگهداری میکنید، باید توجه داشته باشید که این گوشتها را در دمای زیر 5 درجهی سانتی گراد نگهداری کنید تا از رشد باکتری درون این مواد غذایی جلوگیری به عمل آید.
- غذای آماده و پایدار، به مواد غذاییای گفته میشود که میتوانیم آنها را در دمای اتاق و بدون ترس از آلوده شدن، نگهداری کنیم. این مواد غذایی شامل محصولات کنسرو شده مانند ماهی تن یا کنسرو انواع خوراکها و یا خورشتها میباشد. علاوه بر این محصولات، مواد غذایی خشک مانند سبزی سرخ شده، پیاز سرخ شده، چیپس، پفک و بسیاری از مواد غذایی دیگر از این دست، شامل این گروه از غذای آماده میباشند. این غذاهای آماده پایدار هستند و نیازی به یخچال و فریزر برای دور ماندن از باکتریها ندارند. البته محصولات کنسرو شده به این منظور، باید در دمای 10 الی 24 درجهی سانتی گراد نگهداری شوند و پیش از مصرف به مدت 20 دقیقه در آب جوش قرار بگیرند.
از جمله موارد و مقررات ایمنی که باید درمورد غذای آماده رعایت کنید، توجه به تاریخ انقضای این محصولات، اعم از کالاهای خشک یا کنسرو شده است. اگر محصول کنسرو شده، علائم تغییر رنگ را نشان میدهد و یا بسته بندی آن دچار زنگ زدگی و یا تغییر شکل شده است، از مصرف این محصول خودداری کنید. زیرا این علائم، نشانههای آلودگی باکتریایی میباشد. این نوع غذاها را پس از باز کردن، در ترکیب با مواد غذایی دیگر در یخچال قرار ندهید، مگر این که این ترکیب را با هم پخته و حرارت داده باشید. برای مثال اگر ذرت کنسرو شده را در سوپ و در کنار مواد دیگر طبخ کردهاید، نگهداری این سوپ در یخچال مانعی ندارد.
بسته بندی غذای آماده
پیش از هر چیز باید بدانیم که غذاهای آماده به سه نوع تقسیم میشوند:
- غذای آماده برای خوردن
- غذای آماده برای پختن
- غذای آمادهی منجمد
غذای آماده برای خوردن
غذاهای آماده برای خوردن غذاهایی هستند که هیچ گونه پروسهی اضافی برای طبخ توسط مصرف کننده نیاز ندارند و هنگامی که بسته بندی آنها باز شود، آمادهی مصرف خواهند بود.
پیشرفت در تکنولوژی مواد غذایی و بسته بندی آنها سبب شده که طول عمر این محصولات افزایش بیابد. برای بسته بندی مناسب باید حداقلهایی را رعایت کنیم. از جمله آگاهی به این که چه چیزهایی باعث خرابی محصول میشوند یا این که محصول پس از بسته بندی در چه محیطی قرار میگیرد؟ و موارد دیگری که بر ویژگیهای یک بسته بندی مناسب اثر گذارند.
موارد تاثیرگذار در بسته بندی غذای آماده برای خوردن
ویژگی محصول
- نوع محصول و ترکیبات آن از جمله میزان رطوبت، چربی، پروتئین، طعم و غیره.
- فرم و شکل محصول: صاف، منظم، نامنظم، دارای گوشههای تیز و یا موارد دیگر.
- ماهیت محصول: ترد، شکننده، چسبناک و غیره.
فاکتورهای موثر در فاسد شدن محصول
- فساد بیولوژیکی ناشی از میکرو ارگانیسمها
- فساد آبیوتیک ناشی از واکنشهای شیمیایی مانند اکسیداسیون، هیدرولیز و واکنشهای آنزیمی
عوامل محیطی
نور، دما و رطوبت از عوامل محیطی تاثیرگذار بر نوع بسته بندی غذای آماده به شمار میروند.
پارامترهای فرآیند تولید غذا
پارامترهایی که در تولید غذا نقش داشتهاند از جمله دما و مدت زمان تولید غذا، در توع بسته بندی آن تاثیر مستقیم دارند.
تاریخ انقضای محصول
عمر مفیدی که از محصول انتظار داریم که سالم باقی بماند، تاثیر بسیار زیادی در نوع بسته بندی و پارامترهای تولید غذای آمادهی مورد نظر ما دارد. برای مثال دو نوع بسته بندی متفاوت برای شیرها وجود دارد. شیرهایی که برای مدت زمان کوتاهتری سالم باقی میمانند و طول عمر مصرفی یک هفتهای دارند، در بطریهای پلاستیکی نگهداری میشوند ولی شیرهای دارای طول عمر 6 ماهه، در بستهبندیهای پاکتی عرضه میشوند.
بسته بندیهای مواد غذای آماده بسته به نوع مادهی غذایی باید در برابر نفوذ آب، بخار، اکسیژن و عطر و بو و چربی مادهی غذایی مقاوم باشد و مقاومت فیزیکی خوبی داشته باشد. البته همان طور که اشاره شد، بسته به نوع مادهی غذایی، درصد و میزان این مقاومتها تغییر خواهد کرد.
با پیشرفت تکنولوژی بسته بندی مواد غذایی، غذاهای آماده برای خوردن در مدت زمان کوتاه طبخ میشوند. به این طریق طول عمر مفید این محصولات در قفسههای فروشگاهها و آشپزخانهها به چند سال افزایش مییابد.
محصولاتی مانند سبزیجات سرخ شده، دارای فناوری بسته بندی جدیدی هستند که امروزه در سراسر دنیا مورد استفاده قرار میگیرد و صنایع غذایی کامچین نیز با استفاده از این تکنولوژی، بر کیفیت بسته بندی محصولات خود افزوده است.
در فرآیند بستهبندی این محصولات دو مرحله باید انجام شود:
- ابتدا غذا به صورت داغ در ظروف بسته بندی پر میشود که در نتیجه بخار موجود باعث بیرون راندن هوا از داخل ظرف شده و بلافاصله عمل دربندی انجام می شود که این عمل موجب جلوگیری از تخریب مادهی غذایی به وسیلهی اکسیژن و رطوبت موجود در محیط میشود.
- در مرحلهی بعد، بستهها در دستگاههای مخصوصی به نام اتوکلاو، تحت فشار و حرارت بالا در یک زمان مشخص استرلیزه میشوند تا باکتریها و میکروارگانیسمهای داخل مواد غذایی در اثرحرارت از بین بروند و طول عمر مفید مادهی غذایی افزایش بیابد.
موادی که از این طریق بسته بندی میشوند اسید کمی دارند و سایز آنها متوسط رو به بزرگ است. از این رو حذف اکسیژن از میان این ذرات به مراتب آسان خواهد بود. این نوع از بسته بندی ویژگیهای بسیار مناسبی دارد و به مرور جایگزین ظروف شیشهای و یا فلزی برای بسته بندی غذای آماده خواهد شد. علاوه بر حفظ کیفیت غذا این بسته بندیها در مقایسه با ظروف شیشهای یا فلزی به راحتی باز و بسته میشوند و این یک امتیاز مثبت دیگر برای این بسته بندی به حساب میآید. این بسته بندیها که از لایههای مختلف تشکیل شدهاند 60 درصد از انرژی را که در هنگام پردازش غذا مصرف میشود را ذخیره میکند و نکتهی مهم دیگر این است که غذای آماده با این نوع بستهبندی پلیمری غیر قابل نفوذ، نیازی به نگهداری در دمای پایین ندارند و در دمای اتاق نیز سالم باقی میمانند.
غذای آماده برای پختن
غذاهای آماده برای پختن، مواد غذایی را شامل میشوند که پس از باز شدن بسته بندی آنها باید به مقدار کافی برای از بین رفتن میکرو ارگانیسمها حرارت ببینند. این بسته بندیها شامل مواد غذایی نیم پز شده هستند که با پیروی از دستورالعمل روی بسته بندی، میتوانید آنها را به درستی برای سرو کردن آماده کنید.
بسته بندی نوع دوم غذاها یعنی غذای آماده برای پختن بر اساس میزان رطوبت اولیهی آنها طبقه بندی میشود:
مواد غذایی با رطوبت کم
- مواد غذایی دارای رطوبت 1 تا 5 درصد
- مواد غذایی دارای رطوبت نسبی 18 الی 20 درصد
این غذاها دارای رطوبت نسبی کمی هستند از این رو تمایل دارند رطوبت بیشتری را از محیط به سمت خود جذب کنند و مرطوبتر شوند. در این صورت این مواد ترد و شکننده و خوشمزه خواص ظاهری و کیفی خود را از دست میدهند و بد مزه خواهند شد. در بسته بندی این نوع مواد، باید میزان انتقال بخار هوا و رطوبت مادهی مورد استفاده برای بسته بندی در نظر گرفته شود. این نرخ انتقال باید کمتر از 1 گرم بر مترمکعب در مدت زمان 24 ساعت یا یک روز باشد.
مواد غذایی با رطوبت متوسط
- مواد غذایی دارای رطوبت 6 تا 20 درصد
- مواد غذایی دارای رطوبت نسبی تا 65 درصد
کنترل نرخ انتقال بخار هوا و رطوبت در این مواد غذایی سختتر است. با این حال برای نگهداری این مواد برای مدت طولانیتر، باید از مواد نگهدارنده استفاده شود. زیرا فساد میکروبیولوژیکی در این مواد غذایی بسیار شایع است.
مواد غذایی با رطوبت بالا
- مواد غذایی دارای رطوبت 20 تا 60 درصد
- مواد غذایی دارای رطوبت نسبی تا 85 درصد
نمونههایی این دسته از مواد غذایی عبارتند از انواع نان، کیک، خیارشور، سسها و غیره
در محصولات تازه طبخ شده مانند نان و کیک رطوبت نسبی محصول بالاتر از رطوبت نسبی محیط است. در نتیجه محصولات تمایل دارند که رطوبت اضافی خود را از دست بدهند و محیط بیرون منتقل کنند. در این حالت رطوبت موجود در محصول در جهت فرار از این بسته بندی، روی سطح بیرونی محصول، گیر کرده و متراکم میشوند و موجب خراب شدن کیفیت محصول و تولید کپک و مخمر میشوند. در نتیجه برای بسته بندی این نوع مواد غذایی، در مدت زمان کوتاه، از پلی اتیلن با دانسیتهی کم استفاده میشود زیرا این مادهی پلیمری نسبت به رطوبت نفوذپذیری قابل قبولی دارد که برای این نوع بسته بندی مناسب است.
برای نگهداری این مواد غذایی برای مدت طولانیتر، این مواد غذایی باید استرلیزه شوند و در بسته بندیهای مهر و موم شده مانند قوطی یا بسته بندی چند لایهی غیرقابل نفوذ پلیمری نگهداری شوند.
مواد غذایی با رطوبت متوسط و رطوبت بالا نسبت به فساد میکروبی بسیار آسیب پذیر هستند و نیاز به پردازش کافی و متدهای نگهداری مناسب در بسته بندی هستند.
ویژگیهای بسته بندی غذای آماده برای پختن
نفوذپذیری در برابر اکسیژن و هوا
مواد غذایی آماده برای پختن، معمولا حاوی چربی و سایر مواد تشکیل دهندهای هستند که میتوانند اکسید شوند. اگر اکسیژن یا هوا وارد بسته بندی این نوع از مواد غذایی شود، تخریب اکسیداتیو چربی اتفاق خواهد افتاد. این واکنش شیمیایی در مادهی غذایی سبب تغییر در طعم و رنگ آن میشود. از این مواد غذایی دارای چربی بالا باید در بسته بندیای نگهداری شوند که نفوذپذیری کمی نسبت به اکسیژن داشته باشند.
نفوذپذیری در برابر نیتروژن
برای محافظت غذا در برابر نفوذ اکسیژن و رطوبت، مادهی غذایی مورد نظر باید در یک محیط خنثی از گاز نیتروژن بسته بندی شود. بنابراین وجود گاز نیتروژن در این بسته بندی ضروری است و باید جنس بسته به گونهای باشد که نفوذپذیری کمی نسبت به نیتروژن داشته باشد تا نیتروژن از داخل بسته بندی وارد جو نشود.
خواص مقاوم در برابر چربی
بسیاری از مواد غذایی آماده برای طبخ دارای روغن خوراکی یا چربی هستند. چربی و روغن موجود در این مواد غذایی نباید بر روی بسته بندی تاثیر منفی بگذارد. برای مثال موادی هم چون پلی اتیلن با دانسیتهی بالا و پلی اتیلن با دانسیتهی پایین، تحت تاثیر چربی قرار میگیرند و در نتیجه بسته بندی مناسبی برای این دسته از مواد غذایی به حساب نمیآیند. فیلمهای پلی استر، سلوفون و پلی پروپیلن موادی هستند که برای این کاربرد مناسب بوده و مورد استفاده قرار میگیرند. اگر این بسته بندی به صورت ورقه ورقه باشد مقاومت بالایی در برابر نفوذ چربی خواهد داشت و عطر و طعم مادهای غذایی نیز به خوبی حفظ خواهد شد. برای جلوگیری از، از بین رفتن طعم مادهای غذایی علاوه بر این باید از ورود هوا و اکسیژن نیز جلوگیری به عمل آید.
حساسیت به نور
نور موجب تسریع واکنش اکسیداسیون و تغییر طعم و رنگ مادهی غذایی میشود. موادی مانند قوطیها و فویلهای آلومینیومی بهترین پوشش و مقاومت را در برابر نور ارائه میدهند. پلی استر فلزی شده و پلاستیکهای رنگ شده نیز در این زمینه عملکرد خوبی از خود نشان میدهند. نور موجب تغییر رنگ مادهی غذایی میشود و کیفیت آن را از بین میبرد. باید توجه داشته باشید که برخی از فیلمهای مورد استفاده برای بسته بندی مواد غذایی ممکن است نور مرئی را از خود عبور ندهند ولی نور فرا بنفش به راحتی از آنها عبور کند و باعث تخریب مادهی غذایی شود. بنابراین باید هنگام انتخاب مادهی مناسب برای بسته بندی، تمام جوانب را در نظر بگیریم.
غذای آمادهی منجمد
در سالهای اخیر، مردم در سراسر دنیا علاقهی زیادی به غذاهای یخ زده پیدا کردهاند. در سال 2015 غذاهای آمادهی یخ زده جزو پر مصرفترین غذاهای آماده بودهاند و پس از آنها سبزیجات و میوههای یخ زده نیز مصرف قابل توجهی داشتهاند.
بسته بندی برای هر محصول غذایی ضروری است و نقشهای زیادی را بر عهده دارد. بسته بندی وظیفهی محافظت از مادهی غذایی و تبلیغ و اطلاع رسانی مشخصات محصول را بر عهده دارد. علاوه بر اینها بسته بندی باید به گونهای باشد که حمل و نقل محصولات را تسهیل کند. پلاستیکها به طور گسترده برای بسته بندی مواد غذایی یخ زده استفاده میشوند زیرا پلاستیکها سبک هستند و کیفیت مادهی غذایی را به خوبی حفظ میکنند. علاوه بر این ویژگیها، مقاومت خوبی در برابر حرارت دارند، از نظر شیمیایی خنثی هستند، انعطاف پذیری خوبی دارند و از نظر اقتصادی نیز مقرون به صرفه هستند. در ادامه به شرح ویژگیهای مفید این بسته بندیها میپردازیم:
حفاظت از مادهی غذایی
یکی از مزایای اصلی پلاستیکها این است که با توجه به دارا بودن ویژگیهایی چون شفافیت و رنگ آنها و مقاومت در برابر حرارت یک مادهی محافظت کنندهی خوب به شمار میروند. پلاستیکها به عنوان یک بسته بندی محافظت کننده، میتوانند در برابر عوامل خارجی هم چون نور، اکسیژن و رطوبت از محصول محافظت کنند. این پلاستیکها هم چنین میتوانند مواد یخ زده از خشک شدن محافظت کنند و ارزش غذایی غذای منجمد از جمله عطر و طعم و رنگ و بافت را حفظ کنند.
بنابراین مواد مورد استفاده برای یک بسته بندی مناسب غذای منجمد باید از مادهی غذایی در برابر نفوذ رطوبت و هوا محافظت کند. بادوام باشد و از خشک شدن و تجزیه و تخریب مادهی غذایی در طول عمر مفید آن جلوگیری کند. بسته بندی مادهی غذایی منجمد باید در برابر حرارتهای بالا و پایین از خود مقاومت نشان دهد و در برابر ضربههای فیزیکی محتمل در حین حمل و نقل نیز مقاوم باشد.
ایفای نقش جذب مشتری
بسته بندی یک محصول، نقش بسیار مهمی در تصمیم گیری مصرف کننده برای خرید آن دارد. تحقیقات نشان دادهاند که 84 درصد از مصرف کنندگان تصمیم گیری خود را برای خرید یک محصول، در فروشگاهها و با دیدن ظاهر و بسته بندی محصول انجام میدهند. در حالی که فقط 54 درصد از خریداران محصولات را با توجه به تجربهی قبلی خود از خرید این محصولات میخرند. بنابراین بسته بندی محصول باید شامل تمام اطلاعات مورد نیاز مصرف کننده از جمله ترکیبات، تاریخ تولید و انقضا و نحوهی مصرف و طبخ آن غذای آماده باشد تا بتواند مشتری را از خود راضی نگه دارد.
غذای آماده در صنایع غذایی کامچین
صنایع غذایی کامچین علاوه بر دست یابی به تکنولوژی جدید بسته بندی محصولات غذایی، با توجه به مناسب بودن بسته بندی فلزی برای انواع غذاها و مزایای زیاد قوطیهای فلزی محصولات خود را در این ظروف تولید و عرضه میکند. در کنار بسته بندی مواد غذایی در قوطیهای فلزی، این شرکت با دست یابی به تکنولوژی روز دنیا در بسته بندی، که همان بسته بندی غیرقابل نفوذ پلیمری است، سعی بر بالا بردن کیفیت نگهداری مواد غذایی تولیدی خود دارد. ماندگاری غذا در این بسته بندیها بسته به نوع ماده غذایی، بیشتر از قوطیها و یا حداقل برابر آنها است، ضمن آنکه بافت و ارزش غذایی محتوی این بستهها نسبت به قوطیها بهتر حفظ شده و مشابه محصولات منجمد میباشند و همچنین نیازی به سردخانه گذاری نیست و هنگام مصرف برخلاف قوطیها نیازی به جوشاندن ندارند.
نوع مادهای که برای بستهبندی مورد استفاده قرار میگیرد، بسته به نوع ماهیت مادهی غذایی تغییر میکند. برای مواد غذایی خشک یا مرطوب مواد مناسب با هر یک از آنها استفاده میشود، تا بتواند عمر مفید مواد غذایی آمادهی مصرف را افزایش دهد. برخی از موادی که در این پروسه استفاده میشوند عبارتند از:
- فویل آلومینیوم
- پلی اتیلن اکسترود شده
- پلی اتیلن با چگالی کم (LDPE)
- سلوفون
امروزه این مواد بستهبندی جایگزین قلع (که مادهای سمی است) یا قوطیهای متداول و رایج شدهاند که این جایگزینی فرآیندی سخت بوده است. انواع مختلف بستهبندی مواد غذایی با لایههای متشکل از این مواد، به صورت جداگانه یا در ترکیبات خاص، با توجه به نیاز محصولات غذایی آماده میشوند.
این کیسههای بستهبندی مواد غذایی از ساختاری چند لایه و از ورقههای پلاستیکی و فلزی ساخته میشوند. این ساختار منحصر به فرد سبب میشود کیسهها انعطاف پذیری خود را حفظ کنند و در برابر حرارت نیز مقاوم باشند. غذاها در این کیسهها مهر و موم و سپس استریل میشوند. این کیسهها از چهار بخش اصلی تشکیل شدهاند:
- یک لایهی بیرونی ساخته شده از پلیاستر که بستهبندی را مقاوم میکند و قابلیت چاپ روی آن وجود دارد.
- لایهی دوم از فویل آلومینیومی ساخته شده که مقاومت بستهبندی در برابر اکسیژن و رطوبت را افزایش میدهد.
- لایهی سوم از نایلون ساخته شده که مقاومت بستهبندی را در برابر سایش افزایش میدهد.
- لایهی چهارم از پلیپروپیلن ساخته شده که مادهای بیخطر است زیرا هیچ گونه مواد شیمیایی آزاد نمیکند و مقاوم در برابر حرارت است.
در نتیجه میتوان اطمینان حاصل کرد که این محصولات غذایی بدون نیاز به مواد نگهدارنده برای مدت طولانی کاملاً تازه و سالم و باکیفیت می مانند.
صنایع غذایی کامچین در جهت بهبود ذائقهی ایرانی با غذاهای آمادهی سنتی، علاوه بر عرضهی انواع خورشتها، آشها و خوراکهای باکیفیت و خوش عطر و طعم ایرانی بستهبندی شده در قوطیهای مخصوص، انواع سبزیجات سرخشدهی آماده را با ماندگاری بالا در میان محصولات خود عرضه میکند که علاوه بر عطر و طعم عالی، کیفیت و تازگی خود را نیز در طول زمان حفظ میکنند. این محصولات آماده و باکیفیت در میان روزهای پرمشغله با دعوت شما به سفرهی رنگین و خوشعطر ایرانی، سبب میشوند که شما و کودکان دلبندتان کمتر به غذاهای آمادهی مضری مانند انواع فست فودها روی بیاورید و حتی با وجود مشغلهی زیاد و زمان کم، سفرهای رنگین، تغذیهای سالم و خانوادهای شاد و سالم و سرحال داشته باشید.
بدون دیدگاه